Wat is een wok? Leer waarom en hoe je je wok gebruikt

Als je weinig tijd hebt maar wel het avondeten op tafel moet krijgen, is een wok geschikt voor de taak. Deze unieke pan kan je helpen om snel vullende en smaakvolle maaltijden te koken.

Maar wat onderscheidt een wok van andere pannen, en hoe gebruik je er een? Hoewel de minder bekende vorm van een wok in het begin intimiderend kan lijken, wil je nooit meer zonder een wok als je er eenmaal mee begint te koken.

Sommige gerechten lenen zich bij uitstek voor koken met een wok, zoals roerbakgerechten. Bovendien zijn er slechts een paar tips om in gedachten te houden bij het koken met een wok. Met deze gids ben je in een handomdraai een wok-expert. 

Wat is een wok?

Een wok (wat in het Kantonees 'kookpot' betekent) is een veelzijdige pan die voor het eerst werd gemaakt in China. Woks zijn waarschijnlijk uitgevonden tijdens de Han-dynastie - meer dan 2.000 jaar geleden - en zijn nog steeds een must-have voor elke beginnende of ervaren kok. 

Traditionele woks zijn ronde pannen met hoge wanden. Deze koepelvormige woks zijn volledig glad, met hoge en schuine wanden die ideaal zijn om warmte vast te houden en ingrediënten te roerbakken. Hoewel minder traditioneel, winnen platte bodemwoks aan populariteit.

Woks met ronde bodem vs. woks met platte bodem

Woks met ronde bodem worden veel gebruikt in restaurants omdat ze geschikt zijn om ingrediënten te roerbakken en bestand zijn tegen hoge hitte op een gasfornuis.

Wanneer de wok op een brander staat, behoudt het midden van de wok het grootste deel van de warmte terwijl het hoogste deel van de gebogen wanden het minste vasthoudt. Dit stelt koks in staat om de temperatuur van hun ingrediënten te regelen - wat vooral handig is bij het maken van roerbakgerechten. 

Omdat de olie zich ophoopt in het midden van de wok, kunnen ingrediënten worden geroerbakt en verplaatst naar verschillende delen van de pan, afhankelijk van hun gewenste temperatuur. 

Woks met platte bodem zijn ideaal voor thuiskeukens. De meeste keukenfornuizen worden niet heet genoeg om de warmte te leveren die nodig is voor de klassieke wok met ronde bodem. Woks met platte bodem zijn ook compatibel met elektrische fornuizen en inductiekookplaten, terwijl woks met ronde bodem dat niet zijn.

Woks met platte bodem kunnen ook meer bevatten, wat van pas komt bij het koken voor het hele gezin of het hosten van een etentje. Omdat warmteverdeling gelijkmatiger is met een wok met platte bodem, kunnen thuiskoks ingrediënten gelijkmatiger verwarmen — alles zonder afbreuk te doen aan de voordelen die worden geboden door de hoge, schuine wanden.

De hoge, warmte vasthoudende wanden van de wok kunnen je kooktijd versnellen in vergelijking met een gewone koekenpan zonder in te boeten aan smaak. Sterker nog, het gebruik van een wok kan smaak toevoegen aan je gerecht.

Wat zijn de voordelen van het gebruik van een wok?

De hoge wanden van de wok maken deze pan geschikter om eten te husselen dan andere pannen. Je kunt je hussel- of roervaardigheden oefenen en perfectioneren bij het maken van een roerbakschotel zonder voedsel te verliezen op de vloer of op het fornuis. Benieuwd waarom? De hoge wanden kunnen helpen om de ingrediënten weer in de wok op te vangen. 

De wanden bieden ook een warmtegradiënt, zodat je ingrediënten kunt verplaatsen om te voorkomen dat ze te heet of verbrand worden.

Een wok is niet beperkt tot het bereiden van roerbakgerechten. Met een hoog warmtebehoud, zul je vlees dichtschroeien als een professional. In tegenstelling tot een koekenpan of braadpan, zorgen de hoge wanden ervoor dat de warmte niet zo snel verdampt, zodat je die wenselijke goudbruine korst nog sneller kunt bereiken.

De vorm en diepte van de wok maken het ook een geweldige optie voor eenpansmaaltijden voor de avonden dat je iets wilt dat weinig moeite kost en gemakkelijk schoon te maken is. 

Verbeterde smaak met Wok Hei

Woks produceren een rokerige smaak die zeker aan je wensen zal voldoen. Deze kenmerkende smaak is eigen aan de wok zelf, die bekend staat als 'wok hei' of 'adem van de wok'.

Wok hei verwijst naar de unieke smaak die optreedt wanneer roerbakken wordt gemaakt in een traditionele wok. Wok hei wordt toegeschreven aan het proces waarbij de wok opwarmt en de Maillard-reactie mogelijk maakt. Dit is een complexe chemische reactie waarbij eiwit via warmte reageert met reducerende suikers. 

Dit proces zorgt er in feite voor dat je eten karamelliseert en bruin wordt. 

Wanneer voedsel in een wok boven de vlam wordt geworpen, gaan de ingrediënten door de stoomwolk boven de wok. Olie druppelt naar beneden in de vlam, waardoor de vlammen omhoog komen naar de ingrediënten. Dit zorgt er niet alleen voor dat het voedsel sneller gaar wordt, maar leidt ook tot een hogere concentratie van smaak. 

Ziet eruit alsof wetenschap leuk (en lekker) kan zijn.

Wanneer moet ik een wok gebruiken?

Hoewel de wok populair is geworden vanwege zijn geweldige roerbak-capaciteiten, zijn er geen tekorten aan manieren om deze handige pan te gebruiken. 

Profiteer van de diepte van de wok door stoofschotels te koken of water te koken om allerlei pastagerechten te maken. Je kunt de wok vullen met olie om kip te frituren, tofu... wat je maar wilt! De concentratie van warmte op de bodem van de wok kan zorgen voor verbeterd frituren en dichtschroeien. 

Je kunt zelfs je wok gebruiken om vlees en kaas te roken, eieren te bakken, of een deksel te gebruiken om groenten en zeevruchten te stomen. 

Hoe gebruik je een wok?

Nu we de voordelen van het gebruik van een wok kennen, laten we eens kijken hoe je ermee kunt koken.

Kies de juiste olie

Als het op je wok aankomt, wil je een kookolie gebruiken met een hoog rookpunt (een die ongeveer 200 graden Celcius bereikt voordat het begint te roken). Omdat de bodem van de wok de warmte zo goed vasthoudt, kan het gebruik van een olie met een laag rookpunt leiden tot verbrande olie. Er is geen snellere manier om de smaak van je gerecht te verpesten. 

Om dat perfecte rookpunt te bereiken, overweeg dan om een van de volgende oliën te gebruiken:

• Pindaolie - Pindaolie heeft een rookpunt van 232 C en een nootachtige smaak die goed bij veel Chinese of Thaise gerechten past.
• Avocado-olie - Met een hoog rookpunt van 260 C en een milde smaak is avocado-olie een ideale keuze bij het aanbraden of frituren van voedsel in een wok. 
• Plantaardige Olie - Deze neutrale olie heeft een rookpunt van 204 C en kan worden gecombineerd met vrijwel elk ingrediënt.
• Sojaolie - Een andere milde en neutrale olie met een hoog rookpunt van ongeveer 232 C: sojaolie is ook een uitstekende keuze voor roerbakken.
• Druivenpitolie - Deze milde olie kan een subtiele fruitige smaak hebben en een rookpunt van 204 C. Druivenpitolie is ideaal voor het sauteren of frituren van verschillende voedingsmiddelen. 

Zodra je je olie hebt gekozen, laat de wok dan opwarmen op middelhoog vuur. Voeg vervolgens ongeveer een eetlepel olie toe, en laat de wok lichtjes draaien om de olie over de bodem en zijkanten te verspreiden.

Voeg je ingrediënten op de juiste manier toe

Het is belangrijk om je ingrediënten in de juiste volgorde toe te voegen. We raden aan om eerst je eiwitten te koken en dan over te gaan op je aromaten en groenten voordat je de saus toevoegt.

Proteïne

Begin met je eiwitten, ongeacht wat dit is. Je kunt je eiwitten droogdeppen voordat je ze in de wok doet, zodat ze beter dichtschroeien dan stomen. 

Als je olie heet is, leg dan je eiwitten onderaan de wok in een enkele laag. Laat ze twee tot vier minuten liggen voordat je ze omdraait, en ze de gewenste goudbruine kleur krijgen. 

Zodra het begint te bruinen, keer je het om met een spatel en herhaal je het proces aan de andere kant. Roer en zout je eiwitten en haal ze uit de wok kort voordat ze helemaal gaar zijn (ze zullen verder garen wanneer ze weer gemengd worden met de andere ingrediënten). Zet ze ten slotte opzij. 

Aroma's

Vervolgens begin je met het koken van je aroma's. Dit zijn de kruiden, specerijen, knoflook of uien die je in olie kookt om het smaakprofiel voor je gerecht op te bouwen. Het vroeg koken van deze zal helpen om hun smaken in de olie vrij te geven. Wanneer je de andere ingrediënten toevoegt, is de smaakbasis al als bij toverslag binnen de wanden van de wok opgebouwd. 

Roer deze ingrediënten constant om hen te helpen samensmelten met de olie. Je kunt tijdens deze stap ook nog een eetlepel olie toevoegen.

Een chuan of brede wokspatel is ideaal om te roeren en scheppen, omdat deze beter in de hoeken van een wok past dan een normale spatel.

Na ongeveer een minuut roeren zouden je aromaten zacht moeten zijn geworden en hun aroma's moeten vrijgeven. Op dit punt ben je klaar om je groenten toe te voegen. 

Groenten 

Voor je groenten zal de kooktijd variëren, afhankelijk van welke specifieke groenten je gebruikt. 

Hardere groenten zoals aardappelen, spruitjes en broccoli moeten ongeveer zes tot zeven minuten koken. Zachtere groenten zoals bladgroenten en tomaten hebben slechts een minuut of twee nodig om gaar te worden. 

Als je een verscheidenheid aan groenten gebruikt, begin dan met de hardere groenten in de wok en voeg als laatste degene toe die het kortst moeten koken. 

Roer de groenten vaak terwijl ze koken. Als je avontuurlijk bent ingesteld, probeer dan ook tijdens deze stap te roeren.

Combineren en mengen

Zodra al je groenten er mals uitzien en bijna klaar zijn, voeg je je eiwitten weer toe. Dit is ook het moment om je gekookte rijst of noedels toe te voegen als je ze gebruikt. 

Als je recept saus nodig heeft, giet het dan langs de zijkanten van de wok in plaats van direct over de ingrediënten te schenken. Hierdoor zal de saus opwarmen voordat deze in contact komt met de rest van je ingrediënten, waardoor er niets afkoelt. 

Gooi tot slot alles bij elkaar. Zodra je eiwitten volledig gaar zijn en de saus goed gemengd is, is het klaar om te serveren. Laat de complimenten binnenstromen! 

Welk materiaal moet ik kiezen voor mijn wok?

Als het om woks gaat, zijn er enkele verschillende materialen beschikbaar. 

Roestvrijstalen woks

Roestvrij staal is een populaire keuze vanwege de duurzaamheid en het door chef-koks goedgekeurde uiterlijk. Roestvrij staal is minder poreus dan andere materialen zoals koolstofstaal of gietijzer, wat betekent dat je het niet zo vaak hoeft in te vetten om het goed te laten werken. 

Roestvrij staal is echter niet anti-aanbak, wat het wat lastiger kan maken om mee te werken.

Gietijzeren woks

Gietijzeren woks zijn zeer duurzaam en een meester in het vasthouden van warmte. Gietijzer kan eeuwig meegaan, en door je gietijzer te gebruiken maak je het beter door na elk gebruik een laagje anti-aanbakolie toe te voegen die met de jaren alleen maar beter wordt. 

Het nadeel is dat gietijzeren woks zwaar zijn, waardoor ze moeilijk op te tillen zijn om ingrediënten door elkaar te gooien.

HexClad Hybrid: het beste van beide werelden

Bij HexClad ontwerpen wij onze woks met gepatenteerde hybride technologie om je het beste van zowel roestvrij staal als gietijzer te bieden.

Ons unieke zeshoekige ontwerp creëert een reeks pieken en dalen op ons kookgerei. De pieken zijn gemaakt van roestvrij staal dat een perfecte goudbruine korst kan creëren, terwijl de dalen zorgen voor een antiaanbaklaag.

Met een diameter van 12 of 14 inch kunnen onze wokpannen met platte bodem gemakkelijk genoeg bevatten om het hele gezin te voeden, zonder te groot, omvangrijk of zwaar te zijn om rond te bewegen en met gemak te roeren. De twee zijhandvatten zijn ook ideaal om de wok te schudden en te roeren tijdens het koken. 

Rocken tijdens het wokken

Hier bij HexClad geloven we dat koken leuk en toegankelijk moet zijn. Daarom zijn onze woks ovenbestendig voor gebruiksgemak en vaatwasmachinebestendig om schoonmaken eenvoudig te houden. 

Ongeacht hoe druk je avond is of welke ingrediënten je in je koelkast hebt die op moeten, een wok kan je helpen bij het maken van een heerlijke smaakvolle, bevredigende en snelle maaltijd die zeker indruk zal maken.

 

Bron

De wetenschap achter 'het ademen van een wok,' een essentieel ingrediënt in de perfecte kom gebakken rijst | CNN

Maillard-reactie - een overzicht | ScienceDirect-onderwerpen

Koken met vetten en oliën: Kunnen ze de hitte weerstaan? | Kendall Reagan Nutrition Center